تست تجسم فضایی (SVT)
تست تجسم فضایی SVT یا تست ادراک فضایی جزئی از آزمون های استعداد مکانیکی می باشد که نخستین بار در دانشگاه مینه سوتای آمریکا تهیه گردید. این تست دارای دو فرم می باشد.
فرم AA و فرم BB که به صورت موازی جهت کاهش اثرات یادگیری و ثبت تغییرات آموزشی به کار می روند. تست تجسم فضایی پیش رو شامل فرم AA می باشد که آخرین نسخه تجدید نظر شده آن است. موارد کاربرد این تست عبارتند از:
- سنجش استعداد ترسیم تصاویر هندسی
- پیش بینی موفقیت در رشته های هنر و حرفه و فن
- پیش بینی موفقیت در مشاغل مکانیکی
این تست در مجموع شامل 4 مثال بوده که در ابتدا روند پاساخدهی به آزمون را به فرد توضیح می دهند. پس از ارائه چند مثال، 64 تصویر به صورت 5 گزینه ای در اختیار کاربر قرار می گیرد. نسخه آنلاین این تست نخستین بار توسط تیم دکتر رهنما طراحی شده است.
تجسم فضایی چیست؟
تجسم فضایی بیانگر توانایی ذهنی دستکاری اشیاء دو و سه بعدی است. همه افراد تا حدی این توانایی را دارند اما مهارت در کارهای مبتنی بر تجسم فضایی به گونه ای است که برخی از افراد از دیگران عملکرد بهتری نشان می دهند.
تحقیقات قبلی مبین آن بود كه مردان در بازنمایی ذهنی اشیاء بهتر عمل می كنند، اما مطالعات فعلی نشان می دهد كه زنان از توانایی تجسم فضایی برابر با مردان برخوردار هستند.
بزرگسالان سالخورده نسبت به بزرگسالان جوانتر، توانایی تجسم فضایی کمتری دارند. این توانایی با استفاده از تست های شناختی مانند تست های چرخش ذهنی قابل اندازه گیری است. به طور کلی افرادی که در کارهای تجسمی فضایی به خوبی عمل می کنند، مهندسین و معماران خوبی خواهند بود.
فواید تجسم فضایی
توانایی تجسم فضایی بازنمایی ذهنی جلوه های بصری یک شیء و تصاویر فضایی را تسهیل می نماید. این توانایی شامل روابط ذهنی بین قسمت ها یا مکان های اشیاء یا حرکات است. تجسم فضایی به ویژه در حوزه های علم و فناوری از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
به عنوان مثال، یک ستاره شناس باید از نظر ذهنی ساختارهای یک منظومه شمسی و حرکات اشیاء موجود در آن را تجسم کند. یک مهندس باید به صورت ذهنی تعامل بخش های یک ماشین یا ساختمان را که برای طراحی یا کار با آنها اختصاص داده شده است، تجسم نماید.
شیمیدانان باید بتوانند فرمولهای معادل مدلهای انتزاعی مولکولها را درک کنند. مهارتهای مکانی برای بازیابی اطلاعات در هنگام نیاز به مدلهای ذهنی دقیق تر بسیار ضروری است.
تجسم فضایی همچنین شامل تخیل و کار با جزئیات بصری اندازه گیری، اشکال، حرکات، ویژگی ها و خصوصیات از طریق تصاویر ذهنی و استفاده از این روابط مکانی برای به دست آوردن درک مسئله است. در حالی که ادراک فضایی مستلزم درک بیرونی از طریق حواس است، تجسم فضایی درک درونی از طریق تصاویر ذهنی در ذهن فرد است.
یکی دیگر از توانایی های مهم تجسم فضایی، انیمیشن ذهنی است. انیمیشن ذهنی توانایی درک و تجسم حرکت اجزای سازنده اشکال می باشد.
این توانایی در استدلال و درک مکانیکی بسیار مهم است، به عنوان مثال انیمیشن ذهنی در کارهای مکانیکی می تواند مستلزم تجزیه یک سیستم به صورت ذهنی در واحدهای کوچکتر برای به کارگیری قوانین مکانیکی در جهت حرکت اشیاء باشد.
انیمیشن ذهنی تصور ذهنی است که نشان می دهد چگونه اشیاء مکانیکی با تجزیه و تحلیل حرکت قسمت های کوچکتر خود کار می کنند.
درک فضایی در ورزش نیز بسیار مهم است. به عنوان مثال در مورد ورزشکاران شمشیربازی نتایج مطالعات نشان داده است که سطح پیشرفت با مهارتهای ادراکی فضایی مانند درک بینایی، روابط بینایی- مکانی، حافظه بصری، توجه دیداری و پردازش اطلاعات بصری ارتباط دارد.
همچنین مطالعات نشان داده اند افرادی که از بازی های تیراندازی استفاده می کنند، مهارت ادراکی فضایی بهتری دارند. محققان بر این باورند كه علاوه بر تقویت توانایی توجه، بازی های مبتنی بر مهارتهای ادراکی به طور چشمگیری می تواند عملکرد افراد در برخی از فعالیت های بدنی-جنبشی و همچنین ادراکی-فضایی را افزایش دهد.